Aranan Kavram
A Priori
Geçerliliği deneyimden önce bilinen şey anlamında kullanılır. Önden, önsel, önceden şeklinde ifade edilir. Deneyimden bağımsız, tecrübeye dayanmayan anlamında kullanılır. Akıldan ve akıl faaliyetlerinden üretilen ve deneysel olmayan bilgiye denilir. Doğruluğuna karar verilmesi için gözlem yapılması gereği bulunmayan, tanım gereği doğru olduğu kabul edilen ve mantıksal analize dayalı önermelerle ifade edilir.
Günün Kavramı
Feminist Teori
Küreselleşen dünyada toplumsal cinsiyetin giderek artan önemini ve özellikle dünya genelindeki kadınların deneyimlerinin benzersiz niteliğini vurgulayarak sosyolojik bir bakış açısı şeklinde ortaya konulan Feminist Teori, sosyal hayat ve birey deneyimine dair kadın perspektifinden geliştirilmiş genel kapsamlı ve disiplinlerarası fikirler sistemi olarak ifade edilir. Kadınların çeşitli baskıcı yapılar karşısında özgürleşiminin sağlanmasına odaklanan Feminist Teori, cinsiyetler arası orta ölçek bir teori olmanın ötesinde, yerleşik bilgiyi göreceli kılarak, düşüncede devrim yaratmayı amaçlar. Feminist örgüt teorisinin başlangıç noktasını, erkekler ve kadınlar ile ilişkili eşitlik sorunları oluşturur. Örgüt teorisinin odağında; örgüt içindeki temel kaygılar (cam tavan vb.), örgütsel demografik dağılım, kadınların kariyer hedefleri ve örgüt içi sosyal ağ yapıları vb. konular yer alır. Buna ek olarak teori kapsamında; toplumsal cinsiyet ve cinsellik eşitsizliği, çalışmanın doğasını anlamlandırma ve ailesel durumlarla ilişkisi gibi konuların bulunduğu görülür.
Toplumdaki cinsiyet eşitsizliklerini açıklamak ve söz konusu eşitsizliklerin üstesinden gelmek adına teori kapsamında ortaya çıkan birçok feminist kuram (liberal, felsefi, radikal, sosyalist, köktenci, siyah, postmodern vb.) olduğu bilinir. Küreselleşen dünyada, toplumsal cinsiyet sorunlarının giderek önem kazandığı ve kadınların dünya genelinde sahip oldukları tüm koşullarının iyileştirilmesine çalışıldığı görülür.
Bunu Biliyor muydunuz?
Durkheim, E.
Durkheim, E. toplumsal olanın bireysel olan üzerinde önceliği olduğunu ve toplumun bilimsel düzeyde incelenebileceğini, ek olarak toplumsal sorunların bireylere dayandırılabileceğini belirtir. Başka bir ifadeyle sosyal olguları, objektif gözlemlerden yararlanarak bilimsel analiz ile açıklamanın önemine vurgu yapar.
Toplumun gözlem ve ölçme ile araştırılması gereken toplumsal olgulardan (ahlak, kolektif bilinç, maddi olmayan toplumsal akımlar vb.) oluştuğunu anlatarak sosyolojiyi bir disiplin olarak ifade eder. Toplumsal olguların bireylerin yaşamları üzerindeki kısıtlayıcı etkisinden bahsederek, kendi gerçeklikleri ile incelenmeleri gerektiğini belirtir. Başka bir ifadeyle, toplumsal olguların şeyler olarak incelenmesi gerektiğini ve toplumların bireylerin yaşamlarından daha fazla bir şey ifade ettiğini öne sürer.
Durkheim, E.’nin, modern endüstriyel toplumun ürettiği yeni bir dayanışmaya vurgu yaptığı görülür. Düşük düzeyde işbölümünün bulunduğu, inançlarla birbirine bağlı geleneksel kültürlerde yer alan kolektif bilinç ile ortaya çıkan mekanik dayanışma iken organik dayanışmanın, işbölümü ile düzenlenen ve karşılıklı bağımlılığa dayalı şekilde oluştuğunu ifade eder. Mekanik dayanışmanın baskıcı yasalarla, organik dayanışmanın ise onarıcı yasal sistemlerle ilişkili olduğunu belirtir.
Örgüt teorisinin gelişimine katkı sağlayan Durkheim, E.’nin, hiyerarşi ve görev tanımlarında var olan karşılıklı bağlılığa vurgu yaptığı, formel ve informel örgütler arasındaki farkı ortaya koyduğu ve toplumdaki işbölümünü tetikleyenin uzmanlaşmadaki artış olduğunu vurguladığı görülür.