Yönetim Sözlüğü

Aranan Kavram

Fordizm

Fordizm kavramı, motor endüstrisi ile simgeleşmiş belirli bir örgütlenme biçimini ifade etmek için kullanılır. Kitlesel pazara yönelik kitle üretim sistemini anlatmak için kullanılan kavramın içeriğinde, çok miktarda standart ürün üretilmesi, üretilen mallara pazar sağlamak ve işçi sınıfı kültürünün yeniden şekillenmesi konularının yer aldığı görülür. Buna ek olarak, çeşitli endüstri dallarına yayılarak tüketici alışkanlıklarının değişmesine ve yaşam standartlarının yükselmesine yol açan fordizm akımının temsil ettiği zaman dilimine; sendikalaşma, toplu pazarlık, kıdem hakları ve ödeme koşullarını belirleyen anlaşmalar dönemi denildiği ifade edilir. 
Kitlesel üretim ürünü olan malların piyasasının kısıtlı olması sebebi ile bireylerin ürün talep sınırlamalarına yönelik çözümün; çeşitlendirme, uluslararasılaştırma, yoğunlaştırma faaliyetlerini içeren neo fordizm ile sağlandığı görülür. İstihdam seviyesinin azalarak doymuş talep krizinin yaşandığı küresel pazarda, talep durgunlaşması ile yükselen işsizlik sonucu yeni üretim tarzına işaret edilerek post fordizm dönemine girildiği savunulur. Bu bağlamda, örgütlerin; ürünün kendisinde değişim yoluyla veya markalaşma ve reklam verme yöntemleri ile ürünlerini farklılaştırarak onlara değer katmaya çalıştıkları ifade edilir.

Günün Kavramı

Eleştirel Teori

Eleştirel örgüt teorisi, örgüt teorisinin ekonomik ve politik yapı ve uygulamalar aracılığıyla bazı gruplar üzerinde hakimiyet kurulmasına ve bu grupların kapitalist çıkarlar doğrultusunda sömürülmesine yol açtığını iddia eder. Hareket noktasını Marx, K.’tan alan teorinin amacı, yabancılaşan emeğin özgürleşmesi ve toplumsal dönüşümün yaşanması başka bir ifadeyle toplumu ve sosyal gerçekliği güçlü kesimlerin ideolojik yönetim baskısından kurtararak özgürleştirmektir. Yaklaşım, toplum ve örgütler üzerinde baskıcı düzene, içsel tutarsızlıklar içerdiği ve özgürleştirmeci politikalara fırsat vermediği için karşı çıkar. Marx, K., tüm sosyal dünyadaki nesnelleştirmeleri insan ürünü olarak ele alarak, bireyin bilinci sayesinde toplumun özgürleştiğini savunur. Başka bir ifadeyle yaklaşım, sosyal değişimler aracılığıyla bireyin de özgürleştirilebileceğini belirtir. 

Ekonomi yerine kültüre odaklanmayı anlatan teorinin önde gelen düşünürleri arasında Adorno, T. W., Fromm, E., Horkheimer, M., Marcuse, H. ve  Habermas, J. yer alır. Yaklaşımın, çağdaş topluma karşı direnişi, onu şekillendiren kapitalizme yönelik bir meydan okumayı içermesinin yanında, pozitivist ve teknokratik zihniyete karşı olarak geliştiği de söylenir.  Özgürleştirici akılcılık ve baskıdan uzak, eşitlik ve adaletin ön planda olduğu durumu ifade etmek için kullanılan yaklaşımın amacı, baskının olmadığı, herkesin eşit fırsatlara sahip olduğu toplumlar ve örgütler yaratmaktır.
 

Bunu Biliyor muydunuz?

Büropatoloji

Büropatoloji, Bürokrasi Yaklaşımı’na yöneltilen eleştirilerden biri olarak kabul edilir. Thompson, V.A. tarafından, örgütsel değerlerin diğer değerlerin önüne geçtiği durumlarda ortaya çıkan bir hastalık olarak nitelendirilir. Örgüt yapılarında, her bireyin kendini, bürosunun önemli ve vazgeçilmez bir elemanı olarak görmesi fikri ile oluşan büropatoloji, otorite, güç ve mevki istismarları, kanunsuzluk, sabotaj gibi sorunların mevcut olduğuna işaret eder. Bu yapılarda yer alan sorunlar arasında; yeniliğe direnme, büronun iyileştirilmesine karşı durma, örgüt üyelerine karşı davranışlarda tarafsızlık ve gayri şahsilik ilkelerinin uygulanmaması sayılabilir. Sistemde varlığı tespit edilen büropatolojinin işaret ettiği problemin, bireylerin hatalarından değil, örgütün yapısının bireyi hata yapmaya zorlamasından kaynaklandığı ileri sürülür. 

Kelime Öner

Son Aranan Kavramlar

    Kitap Öner