Yönetim Sözlüğü

Aranan Kavram

Fordizm

Fordizm kavramı, motor endüstrisi ile simgeleşmiş belirli bir örgütlenme biçimini ifade etmek için kullanılır. Kitlesel pazara yönelik kitle üretim sistemini anlatmak için kullanılan kavramın içeriğinde, çok miktarda standart ürün üretilmesi, üretilen mallara pazar sağlamak ve işçi sınıfı kültürünün yeniden şekillenmesi konularının yer aldığı görülür. Buna ek olarak, çeşitli endüstri dallarına yayılarak tüketici alışkanlıklarının değişmesine ve yaşam standartlarının yükselmesine yol açan fordizm akımının temsil ettiği zaman dilimine; sendikalaşma, toplu pazarlık, kıdem hakları ve ödeme koşullarını belirleyen anlaşmalar dönemi denildiği ifade edilir. 
Kitlesel üretim ürünü olan malların piyasasının kısıtlı olması sebebi ile bireylerin ürün talep sınırlamalarına yönelik çözümün; çeşitlendirme, uluslararasılaştırma, yoğunlaştırma faaliyetlerini içeren neo fordizm ile sağlandığı görülür. İstihdam seviyesinin azalarak doymuş talep krizinin yaşandığı küresel pazarda, talep durgunlaşması ile yükselen işsizlik sonucu yeni üretim tarzına işaret edilerek post fordizm dönemine girildiği savunulur. Bu bağlamda, örgütlerin; ürünün kendisinde değişim yoluyla veya markalaşma ve reklam verme yöntemleri ile ürünlerini farklılaştırarak onlara değer katmaya çalıştıkları ifade edilir.

Günün Kavramı

Eleştirel Teori

Eleştirel örgüt teorisi, örgüt teorisinin ekonomik ve politik yapı ve uygulamalar aracılığıyla bazı gruplar üzerinde hakimiyet kurulmasına ve bu grupların kapitalist çıkarlar doğrultusunda sömürülmesine yol açtığını iddia eder. Hareket noktasını Marx, K.’tan alan teorinin amacı, yabancılaşan emeğin özgürleşmesi ve toplumsal dönüşümün yaşanması başka bir ifadeyle toplumu ve sosyal gerçekliği güçlü kesimlerin ideolojik yönetim baskısından kurtararak özgürleştirmektir. Yaklaşım, toplum ve örgütler üzerinde baskıcı düzene, içsel tutarsızlıklar içerdiği ve özgürleştirmeci politikalara fırsat vermediği için karşı çıkar. Marx, K., tüm sosyal dünyadaki nesnelleştirmeleri insan ürünü olarak ele alarak, bireyin bilinci sayesinde toplumun özgürleştiğini savunur. Başka bir ifadeyle yaklaşım, sosyal değişimler aracılığıyla bireyin de özgürleştirilebileceğini belirtir. 

Ekonomi yerine kültüre odaklanmayı anlatan teorinin önde gelen düşünürleri arasında Adorno, T. W., Fromm, E., Horkheimer, M., Marcuse, H. ve  Habermas, J. yer alır. Yaklaşımın, çağdaş topluma karşı direnişi, onu şekillendiren kapitalizme yönelik bir meydan okumayı içermesinin yanında, pozitivist ve teknokratik zihniyete karşı olarak geliştiği de söylenir.  Özgürleştirici akılcılık ve baskıdan uzak, eşitlik ve adaletin ön planda olduğu durumu ifade etmek için kullanılan yaklaşımın amacı, baskının olmadığı, herkesin eşit fırsatlara sahip olduğu toplumlar ve örgütler yaratmaktır.
 

Bunu Biliyor muydunuz?

Chandler A.

Chandler A.’a göre örgüt stratejisi geliştikçe örgüt yapısının gelişmesi mümkün olur. Örgütün kaynakları ve çevresi ile olan ilişkisinin örgütün yapısını etkilediği belirtir. Stratejinin yapıyı belirlemesi veya şekillendirmesi görüşü ile Chandler A. örgüt stratejisi ve yapısının uyumlu hale getirilmesinin önemini ortaya koyar. Buna ek olarak, stratejinin oluşturulmasını takip eden süreçte uygulanmasını sağlamak için örgütün sahip olduğu kaynaklar, insan gücü ve yapısı arasındaki uyumun tesis edilmesinin örgütsel verimlilik açısından gerekli olduğunu ileri sürer. Chandler A. çeşitlenen örgütler nedeniyle uygun örgüt yapısına göre örgütsel verimlilik sağlanacağına vurgu yapar. 
Chandler A. örgüt stratejisindeki değişikliğin örgütün yapısında değişikliğe neden olduğunu ifade eder. Örgütsel strateji ve yapı arasındaki uyumun, örgütün çevresi ile olan ilişkilerini kolaylaştırdığını belirtir. Çevresel değişimin, örgüte yapısında ihtiyaç duyduğu bir değişim olarak yansıdığını ifade eden Chandler A.’nın stratejik yönetimin temellerinin atılmasında büyük katkıları bulunur. 

Kelime Öner

Son Aranan Kavramlar

    Kitap Öner