Yönetim Sözlüğü

Aranan Kavram

Çeviklik

Çeviklik, değişimin ve belirsizliğin hâkim olduğu örgüt çevresinin yarattığı zorluklara karşı oluşturulan bir yanıt olarak algılanır. Rekabet güçlerinin üretim çevrelerinde kuvvetlenmeleri ile çevikliğin, hayatta kalmak ve başarı elde etmek için bir koşul olarak ifade edildiği görülür (Meade vd., 1997).  Buradan çevikliğin, çalkantılı iş ortamında, yönetimsel karar vermede gerekli görülen tüm bilgileri üretmek için, bir örgütün sahip olması gereken yetenek olarak tanımlandığı anlaşılır (Zain vd., 2005). 
Çeviklik, belirsizliğin ve öngörülmezliğin olduğu çevrelerle başa çıkmanın bir yolu olarak ifade edilir. Değişen çevrenin sürekliliği ve dinamizmine karşı ortaya konulan çözüm şeklinde kabul edilen çeviklik, yönetimin yeni paradigmaları arasında yer alır. Çevre dinamiklerine göre değişime zorlanan örgütlerin hareket kabiliyetlerinden biri olarak tanımlanan çevikliğin, örgütsel üretkenliğe katkı sağladığı vurgulanır.

Günün Kavramı

Çift Etmen Teorisi

Çift Etmen Teorisi, işgörenlerin işten beklentileri ile etkin ve verimli çalışmalarını sağlayan iş yeri koşullarını araştıran Herzberg, F. tarafından motivasyona, teşvik edici (özendirici) araçlar yönünden yaklaşılarak oluşturulmuştur. İşgörenlerin işe ilişkin tutumlarının başarı ve başarısızlıklarını belirlediklerinin kabulü ile ortaya konulan teori, motivasyon-hijyen teorisi olarak da adlandırılır. 
Örgüt içindeki işgörenlerin ihtiyaçlarının, hijyen (sağlık) ve motivasyon (güdüleyici, motive edici) olarak ifade edilen iki grup faktör ile açıklandığı vurgulanır. Örgüt için yaşamsal nitelikte oldukları ve asgari faktörler olarak kabul edildikleri belirtilen hijyen faktörlerinin, iş çevresindeki her türlü öğeyi kapsadığı ifade edilir. Hijyen faktörlerinin; işletme politikaları ve yönetim biçimi, çalışma koşulları, iş güvenliği, ast-üst ilişkileri (yönetici rolü, statü) ve ücret düzeyi (maaş) vb. iş çevresine ilişkin unsurlar bağlı olduğu görülür. İşgörenlerin tatminsizliklerini ortadan kaldırırken tam olarak güdülenmelerini sağlayan güçte olmayan hijyen faktörlerinin yanında, başarma ve psikolojik gelişme ihtiyaçları ile bağlantılı olan motivasyon faktörlerinin devreye girdikleri kabul edilir. İşin doğası ile ilgili olan motivasyon faktörlerinin; tanınma, yetki ve sorumluluk üstlenme, takdir edilme, başarı kazanma, işin çekiciliği, ilerleme ve yükselme (terfi) olanakları vb. olarak ele alındıkları görülür. 
Çift Etmen Teorisi’nin kısıtları arasında; işgörenleri motive edici unsurların karmaşıklığı, kişiden kişiye değişiklik göstermeleri başka bir ifade ile tatmin ölçütlerinin yetersizliği ve genelleme yapmak için de kâfi gelmemeleri gerekçeleri ile kullanılan yöntemin sınırlılığı, değerlendirmelerin yorumlardan yola çıkılarak yapılması, iş tatmini ve verimlilik arasındaki ilişkinin yeterince irdelenmemesi yer alır. 

Bunu Biliyor muydunuz?

Dış Kaynaklardan Yararlanma

Dış kaynaklardan yararlanma, örgüt yönetiminin belirlediği temel yetenek alanlarının dışında kalan işlerin, başka örgütlerden edinilmesi olarak tanımlanır. Başka bir ifadeyle, örgütlerin belirli faaliyetlerini bir başka örgüt aracılığı ile sözleşme dahilinde yürütmeleri olarak anlatılır.
Örgütün dış kaynak kullandığı işin, genellikle diğer örgütün uzmanlaştığı temel yeteneği olduğu kabul edilir. Bu yaklaşımı uygulayan örgüt, işin sonunda nasıl bir sonuca ulaşmak istediğini belirterek, süreci konusunda uzmanlaşmış diğer örgüte bırakır. 
Dış kaynaklardan yararlanma yoluna giden örgütler tarafından, sabit maliyetleri değişken maliyetlere dönüştürme, riski azaltma, tedarikçiden gelecek olan bilgi ve yenilikleri değerlendirme vb. amaçlanır. Başka bir ifadeyle, örgütlerin dış kaynak kullanımına başvurmalarının nedenleri arasında; esneklik kazanma, hızlı karar alma, örgüt içi uzmanlaşma, riski azaltma, kaliteyi arttırma ve maliyetleri azaltma yer alır. 
Dış kaynaklardan yararlanma, örgütün temel yeteneklerine konsantre olarak rekabet üstünlüğü elde etmesini sağlar. Temel yeteneklerini doğru belirleyen örgütlerin, temel yetenek alanlarının dışında kalan faaliyetlere yönelik dış kaynak kullanımından yararlanarak yoğun rekabet ortamında stratejik üstünlüğe sahip oldukları ifade edilir.

Kelime Öner

Son Aranan Kavramlar

    Popüler Kavramlar

    Yeni Eklenen Kavramlar

    Kitap Öner

    Yönetim ve Organizasyon Kuramları

    Organizasyon kuramları konusu, Yönetim ve Organizasyon bilim dalının temel alanlarından biri olmasına karşın, bu konuya Türkçe yazında yeteri kadar yer verilmemiştir.

    Örgütsel Davranış: İnsan, Süreç, İş ve İnsan Kaynakları Yönetimi

    Örgütsel Davranış ve İnsan Kaynakları Yönetimi çalışmaları arasında dikkate değer oranda ortak bilgi birikimi mevcutken, genellikle çok farklı disiplinler olarak ele alınıyorlar.

    Örgüt Kuramı: Meydan Okumalar ve Bakış Açıları

    Kökenlerinden bugünkü tartışmalara kadar örgüt kuramını inceleyen yazarlar, okuyucuları çeşitli bakış açıları arasındaki eleştirel bir diyaloğa dâhil olmaya özendirmektedirler.

    Örgüt Kuramı, Örgüt Tasarımı ve Örgütsel Değişim

    Örgüt ve çevresini konu alan birinci kısım; örgütsel etkililik, etik ve değişen küresel çevrede örgütlenme konuları etrafında toplanmaktadır.

    Örgüt Kuramları

    Çağdaş yaşamın egemen unsuru olan örgütler, yirminci yüzyılın başlarından günümüze dek araştırmacıların ilgi odağı olmuştur. Önceleri, örgütlerin nasıl yönetilmesi gerektiği sorusuna yoğunlaşan...

    Örgütsel Davranış

    Çalışma ve iş yaşamıyla ilgili olan, bu konuda bilgisini artırmak, konulara bakış açısını genişletmek ve uygulamalarını analiz edip geliştirmek isteyen herkesin yararlanabileceği bu kitap, dört ana...

    Bilimsel Yönetimin İlkeleri

    İnsanlık tarihi kadar eski bir sanat olan yönetim, günümüzde de bütün örgütlerde başarının ardındaki en önemli faktör olarak kabul edilmektedir. Sanayi işletmelerinde rekabetçi üstünlüğün...

    Kurumsal Çeviklik ve İmprovizasyon

    Kitapta, stratejik yönetim biliminin içinde yer bulan “kurumsal çeviklik ve improvizasyon” kavramlarının, bağlamsal ilişkileri ile birlikte düşünsel derinlikleri ve pratik...