Yönetim Sözlüğü

Aranan Kavram

Bürokratik Yetki

Weber, M. toplumdaki otoritenin kaynağını ve şekillerini inceleyerek üç tür yetki (geleneksel, karizmatik, bürokratik) üzerinde durmuştur. Bürokratik yetki; uygulanan kuralların yasallığına ve sözü edilen kurallara bağlı olarak yetkiyi kullananların emir verme hakkında sahip olduğu inancına yönelik rasyonel-yasal temeli olan, seçim veya atamayla kazanılan, örgüt içi pozisyondan ötürü verilen meşru yetki olarak tanımlanır. Sözü edilen yetki; yönetimde devamlılık sağlayan yönetsel pozisyondaki işgörenlerin yetenek ve becerilerine göre rasyonel yöntemlerle seçildikleri, üstlere, kapsamının ve sınırlarının kesin olarak belirlendiği yetkilerini kullanmaları için yasal olanak ve araçların sağlandığı bir anlayışı ifade eder. Weber, M., sözü edilen ilkelerle kurulan örgütün tam ayarlı bir makine gibi çalışarak kalıcı bir yönetim yapısına sahip olacağını savunur.

Günün Kavramı

Fayol Köprüsü

Fayol, H.’nin ortaya koyduğu örgüt yapısı ile ilgili olan yönetim ilkelerinden en üst yönetim kademesinden en alt kademeye kadar uzanan komuta zincirini ifade etmek için kullanılan hiyerarşinin, iletişim ve haberleşmede kumanda zincirinin aksamaması için kurulan iskele tahtaları ile birlikte paralel şekilde oluşturulması “Fayol Köprüsü” olarak ifade edilir.
Fayol, H.’ye göre hiyerarşi, haberleşme ve diğer ilişkilerin de takip edildiği en üst yönetim kademesinden en alta doğru kurulan kumanda zinciri olarak ifade edilir. Örgüt büyüklüğüne göre değişen örgüt içi iletişimin hızına bağlı olarak sözü edilen hiyerarşinin, aynı kademedeki işgörenlerin, kendi üstleri ile kurdukları iletişimden ayrı olarak doğrudan birbirleri ile iletişim kurabilmelerini içerdiği belirtilir. Örneğin, yazılı iletişimin karşılıklı görüşmelerle tamamlanarak, düşünce alışverişine elverişli ortamın oluşturulmasının işgörenlerin örgüt ile uyumlanmasına fayda sağladığı savunulur. Bu bağlamda, Fayol, H.’nin örgüt içindeki hiyerarşinin ihtiyaç dahilinde genişletilebileceğini ifade ederek, örgüt içi yatay iletişim mantığını “Fayol Köprüsü” ile anlattığı görülür.

Bunu Biliyor muydunuz?

Çift Etmen Teorisi

Çift Etmen Teorisi, işgörenlerin işten beklentileri ile etkin ve verimli çalışmalarını sağlayan iş yeri koşullarını araştıran Herzberg, F. tarafından motivasyona, teşvik edici (özendirici) araçlar yönünden yaklaşılarak oluşturulmuştur. İşgörenlerin işe ilişkin tutumlarının başarı ve başarısızlıklarını belirlediklerinin kabulü ile ortaya konulan teori, motivasyon-hijyen teorisi olarak da adlandırılır. 
Örgüt içindeki işgörenlerin ihtiyaçlarının, hijyen (sağlık) ve motivasyon (güdüleyici, motive edici) olarak ifade edilen iki grup faktör ile açıklandığı vurgulanır. Örgüt için yaşamsal nitelikte oldukları ve asgari faktörler olarak kabul edildikleri belirtilen hijyen faktörlerinin, iş çevresindeki her türlü öğeyi kapsadığı ifade edilir. Hijyen faktörlerinin; işletme politikaları ve yönetim biçimi, çalışma koşulları, iş güvenliği, ast-üst ilişkileri (yönetici rolü, statü) ve ücret düzeyi (maaş) vb. iş çevresine ilişkin unsurlar bağlı olduğu görülür. İşgörenlerin tatminsizliklerini ortadan kaldırırken tam olarak güdülenmelerini sağlayan güçte olmayan hijyen faktörlerinin yanında, başarma ve psikolojik gelişme ihtiyaçları ile bağlantılı olan motivasyon faktörlerinin devreye girdikleri kabul edilir. İşin doğası ile ilgili olan motivasyon faktörlerinin; tanınma, yetki ve sorumluluk üstlenme, takdir edilme, başarı kazanma, işin çekiciliği, ilerleme ve yükselme (terfi) olanakları vb. olarak ele alındıkları görülür. 
Çift Etmen Teorisi’nin kısıtları arasında; işgörenleri motive edici unsurların karmaşıklığı, kişiden kişiye değişiklik göstermeleri başka bir ifade ile tatmin ölçütlerinin yetersizliği ve genelleme yapmak için de kâfi gelmemeleri gerekçeleri ile kullanılan yöntemin sınırlılığı, değerlendirmelerin yorumlardan yola çıkılarak yapılması, iş tatmini ve verimlilik arasındaki ilişkinin yeterince irdelenmemesi yer alır. 

Kelime Öner

Son Aranan Kavramlar

    Yeni Eklenen Kavramlar

    Kitap Öner