Fırsat Maliyeti

Aranan Kavram

Fırsat Maliyeti

Örgüt yapılarını anlamak ve örgütsel davranışları incelemek amacıyla Williamson, O. E. tarafından geliştirilen “İşlem Maliyeti Yaklaşımı’nın” odak noktasını oluşturan işlemler ve işlemlerden doğan maliyetler arasında yer alan fırsat maliyetleri; piyasa araştırmalarından doğan maliyetler, sözleşme süreci ile ilgili maliyetler, performansın izlenmesi ile ilgili maliyetler, yasal prosedür maliyetleri vb. olarak ifade edilir.

İşlem, alıcı ile satıcı arasındaki değişimi ifade ederken, işlem maliyetleri değişim sürecinde doğan maliyetleri tanımlamak için kullanılır. İşlem maliyetlerinin, değişimi yapılan malların ve hizmetlerin pazardaki rekabetçi üretim maliyetlerini kapsadığı, üretim maliyetlerinin, örgütün ölçeğine, bilgi ve teknoloji düzeyine bağlı olarak farklılık gösterdiği ifade edilir. Örgütsel iktisat teorisine göre sıralanan maliyetler (piyasa araştırmalarından doğan maliyetler, sözleşme süreci maliyetleri, performansın izlenmesi ile ilgili olan maliyetler, yasal prosedür maliyetleri vb.) arasında yer alan fırsat maliyetlerinin; kaynakların kullanılmasında gösterilen fedakârlık olduğu kabul edilir. Fırsat maliyetlerinin üretim açısından, kaydedilmiş net gelir veya başka bir ifadeyle, üretim kapasitesinin başka bir seçenek için kullanılmasında elde edilebilecek en yüksek gelir düzeyi olarak tanımlandığı görülür.

Günün Kavramı

Bauman, Z.

Bauman, Z.’yegöre bürokrasi, bireyleri örgütsel bir disiplinin içine hapsederek, üstlerin emirlerine başka türlü davranmayı gerektiren hiçbir uyaranı dikkate almaksızın itaat etmeyi ve örgüte bağlılığı körükleyerek üstlerin emirleriyle saptanan kararların yararlılığını herşeyin üzerinde tutmayı sağlar. Bauman, Z. 2. Dünya Savaşı sırasında yaşanan Yahudi Soykırımı gibi büyük felaketlerin, ancak modern toplumla bağlantılı olan bürokratik kurumların gelişimiyle olanaklı hale geldiğini ileri sürer. Örgütsel bağımlılığın, bütünün fikir ve hedeflerini her türlü bağdan üstün tutmayı beraberinde getirdiğine ve bireyin kimliğini buna göre oluşturduğuna inanılmaktadır. Modern topluma özgü bürokratizasyonun, Soykırımın gerçekleşmesi için gerekli olan ahlâki ve teknik zemini sağladığını vurgulanmıştır. Bürokrasilerde sorumluluk duygusunun zayıfladığına inanan Bauman, Z.’ın, modern devletin doğasından hareket eden bir çözümleme çabası içinde olduğu anlaşılmaktadır.

Bunu Biliyor muydunuz?

Grup

Grup, belirli bir amaç için bir lider etrafında, normlar ve roller dahilinde, iletişimin karşılıklı olduğu, iki veya daha fazla birey tarafından kurulan uzun süreli oluşumlar olarak tanımlanır. Başka bir ifadeyle grup, ortak amaç için karşılıklı bağımlılık ilişkilerinin kurulduğu bireyler topluluğu olarak nitelendirilir.
Gruplar, kendilerini aynı bütünün üyeleri olarak algılayan, birlik ruhu ile sahip oldukları üyeliğin özellikleri ve değerlerini içeren sosyal anlaşmayı paylaşan, karşılıklı bağımlılık ile etkileşim içinde bulunan, küçük veya büyük (aile, komite, kurul vb.) birey topluluklarıdır.
Bireylerin gruplaşmaya; belirsizliği azaltmak, kimlik bunalımına çözüm üretmek, sosyal kimlik oluşturmak, riski paylaşarak hata yapma olasılığını azaltmak, iş tatminini yaşamak ve aidiyet duygusuna sahip olmanın yanında kabul görmek için ihtiyaç duydukları kabul edilir.
Biçimsel (resmi), biçimsel olmayan (resmi olmayan, gayri resmi), birincil, ikincil ve referans şeklinde sınıflandırılan grupların, Tuckman, B.’nin Beş Aşamalı Grup Oluşturma Modeli’ne göre; oluşum (forming), fırtına (storming), düzene girme/kurallar (norming), iş başarımı/performans (performing) ve dağılma (adjourning) evreleri olduğu görülür. Modele göre bir aşamadan diğerine geçemeyen grup dağılma ile karşı karşıya kalır.
Grupların, bireyleri bütünleştiren, bireylerin kendi davranışlarını düzenleyen ve bireyler arası var olan ilişkileri yapılandırmayı sağlayan oluşumlar olmaları, bir aradaki bireylerin davranış, iş bölümü ve roller ortaya çıkarmalarına sebep olur. Bu bağlamda, grupların, örgüt davranışının tanımlanmasında önemli rol üstlendikleri anlaşılır.

Aranan Kavram