Yönetim Sözlüğü

Aranan Kavram

Fırsat Maliyeti

Örgüt yapılarını anlamak ve örgütsel davranışları incelemek amacıyla Williamson, O. E. tarafından geliştirilen “İşlem Maliyeti Yaklaşımı’nın” odak noktasını oluşturan işlemler ve işlemlerden doğan maliyetler arasında yer alan fırsat maliyetleri; piyasa araştırmalarından doğan maliyetler, sözleşme süreci ile ilgili maliyetler, performansın izlenmesi ile ilgili maliyetler, yasal prosedür maliyetleri vb. olarak ifade edilir.

İşlem, alıcı ile satıcı arasındaki değişimi ifade ederken, işlem maliyetleri değişim sürecinde doğan maliyetleri tanımlamak için kullanılır. İşlem maliyetlerinin, değişimi yapılan malların ve hizmetlerin pazardaki rekabetçi üretim maliyetlerini kapsadığı, üretim maliyetlerinin, örgütün ölçeğine, bilgi ve teknoloji düzeyine bağlı olarak farklılık gösterdiği ifade edilir. Örgütsel iktisat teorisine göre sıralanan maliyetler (piyasa araştırmalarından doğan maliyetler, sözleşme süreci maliyetleri, performansın izlenmesi ile ilgili olan maliyetler, yasal prosedür maliyetleri vb.) arasında yer alan fırsat maliyetlerinin; kaynakların kullanılmasında gösterilen fedakârlık olduğu kabul edilir. Fırsat maliyetlerinin üretim açısından, kaydedilmiş net gelir veya başka bir ifadeyle, üretim kapasitesinin başka bir seçenek için kullanılmasında elde edilebilecek en yüksek gelir düzeyi olarak tanımlandığı görülür. 

 

Günün Kavramı

Eleştirel Teori

Eleştirel örgüt teorisi, örgüt teorisinin ekonomik ve politik yapı ve uygulamalar aracılığıyla bazı gruplar üzerinde hakimiyet kurulmasına ve bu grupların kapitalist çıkarlar doğrultusunda sömürülmesine yol açtığını iddia eder. Hareket noktasını Marx, K.’tan alan teorinin amacı, yabancılaşan emeğin özgürleşmesi ve toplumsal dönüşümün yaşanması başka bir ifadeyle toplumu ve sosyal gerçekliği güçlü kesimlerin ideolojik yönetim baskısından kurtararak özgürleştirmektir. Yaklaşım, toplum ve örgütler üzerinde baskıcı düzene, içsel tutarsızlıklar içerdiği ve özgürleştirmeci politikalara fırsat vermediği için karşı çıkar. Marx, K., tüm sosyal dünyadaki nesnelleştirmeleri insan ürünü olarak ele alarak, bireyin bilinci sayesinde toplumun özgürleştiğini savunur. Başka bir ifadeyle yaklaşım, sosyal değişimler aracılığıyla bireyin de özgürleştirilebileceğini belirtir. 

Ekonomi yerine kültüre odaklanmayı anlatan teorinin önde gelen düşünürleri arasında Adorno, T. W., Fromm, E., Horkheimer, M., Marcuse, H. ve  Habermas, J. yer alır. Yaklaşımın, çağdaş topluma karşı direnişi, onu şekillendiren kapitalizme yönelik bir meydan okumayı içermesinin yanında, pozitivist ve teknokratik zihniyete karşı olarak geliştiği de söylenir.  Özgürleştirici akılcılık ve baskıdan uzak, eşitlik ve adaletin ön planda olduğu durumu ifade etmek için kullanılan yaklaşımın amacı, baskının olmadığı, herkesin eşit fırsatlara sahip olduğu toplumlar ve örgütler yaratmaktır.
 

Bunu Biliyor muydunuz?

Etik

Etik, bireylerin değerleri ile doğrudan ilişkili olan, değer yaratan ve değerin taşıyıcısı olarak kabul edilen önemli bir disiplin olarak tanımlanır. Etik; ahlaki görüş ve öğretileri irdeleyip sınıflandıran, mevcut benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyarak değerlendiren felsefe disiplini olarak kabul edilirken, ahlak; birey, grup ve toplum düzeyinde yaşananlar şeklinde ifade edilir. Bireylerin kabul ettiği norm ve kurallar bütünü olan ahlak, olgusal ve tarihsel olarak yaşanan bir pratik şeklinde ve yerel vurgusu ile anlatılırken, etik; sözü edilen eylemin teorisi şeklinde ve evrensel olarak açıklanır.
Etik kavramının kişi, grup, kültür, örgüt veya dış çevre kaynaklı birçok faktörden etkilendiği kabul edilir. Örgüt etiğinin, karmaşık manevi ve ahlaki sorunları çözmede uygulandığı görülür. İş ilişkilerinde doğru ile yanlış veya iyi ile kötü durumların netleştirilmesini sağladığı vurgulanır. Davranışın etik olduğunun değerlendirilmesindeki standartları belirlediği ifade edilir. Etik karar verme ilkelerinin; hak, adalet, evrensellik, görev, faydacı yaklaşım ve görecelik çerçevesinde ele alındığı belirtilir.

Kelime Öner

Son Aranan Kavramlar

    Yeni Eklenen Kavramlar

    Kitap Öner