Yönetim Sözlüğü

Aranan Kavram

Beklenti Kuramı

Motivasyon teorilerinden, bireylerin nasıl güdülendiklerinin bulunmaya çalışıldığı “süreç kuramları” arasında yer alır. Bireylerin performanslarını yükseltmek için sarf ettikleri çaba ve elde edecekleri ödüle verdikleri değer ile ödüle ulaşma ihtimalini algılamaları olarak tanımlanan teoridir. Teoride bir davranış eğiliminin, davranışın sonucuna ilişkin beklentisine ve sonucun birey için çekiciliğine bağlı olduğu anlatılır. Bireyler, olumlu bir performans değerleme elde edeceklerini bildiklerinde, yüksek düzeyde çaba göstererek ve olumlu performanslarına yönelik olarak, bireysel hedeflerini tatmin edici ödüllerin sahibi olurlar. Vroom, A. V. H. ‘un (1964) oluşturduğu motivasyon teorisinde, bireysel davranış, davranışın sonuçlarının algılanan değerine (valans, çekicilik) göre açıklanır. Bireyler, hedeflerine ulaşmak için performans-ödül hesabını yaparak, bilinçli bir şekilde tercihlerini yaparlar. Modelde, çabanın sonucunda performansa ulaşmak “beklenti”, performansın bireye ödül getirmesi “araçsallık”, ödülün bireyin gözündeki değeri “çekicilik” kavramları ile açıklanır. Beklenti Teorisi, bireylerin işlerinde güdülenmeme sebeplerini ortaya koyar. Her bireyin güdülenmesini açıklayacak evrensel ilkeleri belirlemenin olanaklı olmadığını ifade eden Vroom, A. V. H.’un oluşturduğu teoriyi Porter, L. W. ve Lawler, E. E. geliştirirler. Harcanan çabanın doğrudan performansı yönlendirmediğini ifade eden Porter, L. W. ve Lawler,  E. E. çaba ve performans arasına; bireyin “kişisel beceri ve özelliklerini”, “rol algısını” ve “içsel ve dışsal ödüllerinin doğasını (bireyin kendi veya işyeri kaynaklı ödüller)” dahil ederek, söz konusu değişkenlerin daha iyi performansı sağladıklarını savunurlar. 
 

Günün Kavramı

Bentham, J.

Toplumsal yaşamı faydacılık çerçevesinde analiz eden Bentham, J., kavramı sistemleştirmeyi deneyerek, toplum üyelerinin refahını arttırmayı hedefleyen kapsamlı bir yaşama tedbirleri sistemi ortaya koyar. Bu faydacı yaklaşımla Bentham, J., toplumda bireyler arasında yaşanan çıkar çatışmalarının, yasa koyucuların prensipleri arasında yer alması beklenen mutluluk ile düzene koyulacağını ileri sürer. Bentham, J., toplumsal etkileşimler çerçevesinde ele aldığı bireyin doğasını niceliksel açıdan değerlendirerek, toplumsal refahın artışına hizmet eden yönetim anlayışı tasarımı ile faydacılık kavramına katkı sağlar. Bentham, J., hedefini, “mümkün olan en yüksek sayıda birey için mümkün olan en büyük mutluluk” diye tanımlarken, bireysel mutluluk için genel hedefle uyumlu hale gelen bireysel çabanın, bireysel mutluluğa hizmet edeceğini belirtir. Bentham J.’nin faydacılık kavramı ile ilgili çalışmalarının yanında; sosyal tabakalaşma, suç ve suçluluk üzerine çalışmaları da mevcuttur. Ampirik gözlemden yararlandığı sözü edilen çalışmaları arasında “kilit altına alınmış, kapatılmış bireylerin” sürekli gözlenmesini sağlayan cezaevi tasarımının (panoptikon) ön plana çıktığı görülür.

Bunu Biliyor muydunuz?

Bilgi

Bilgi (episteme) düşünme, akıl yürütme, araştırma, gözlem, deney vb. eylemlerle elde edilen düşünsel ürünlere dönüşerek; biçim ve haber veren, değer sağlamak amacıyla toplanan, organize edilen, yorumlanan ve yararlı hale gelen veriler anlamında kullanılır. 
Bilgi, yorumlanmamış veri veya enformasyon parçaları arasında kurulan yararlı ilişki olarak da ifade edilir. Enformasyon ve veriyi işe yarar faaliyete dönüştürme yeteneği şeklinde nitelendirilen bilgi, harekete geçmiş enformasyon olarak tanımlanır. Stratejik bir kaynak durumuna gelen, kurumsal ve bireysel kararların temelini oluşturan ve üretim sisteminin en önemli girdisi ve ürünü haline gelen bilgi, çok boyutlu bir kavram olarak kabul edilir. Karmaşık bir yapıya sahip olan bilginin, karar verme, planlama, karşılaştırma, değerlendirme ve analiz gibi yaşamın birçok alanında önemli bir yere ve güce sahip olduğu görülür. Bilgi, sürekli değişerek kendi kendini organize eden ve kullanıldıkça değerlenen dinamik bir sosyal süreç şeklinde ifade edilir. Sözü edilen bilgi aracılığıyla kurulan iletişim ve karar verme ile yeni bilginin elde edildiği görülür. Yaşamsal öneme sahip olan bilginin, işleme sürecinin ve aktarılmasının önemine vurgu yapılır. Karar almada bilginin doğru aktarımı karar alma sürecinin etkinliğinde önemli rol oynar.

Kelime Öner

Son Aranan Kavramlar

    Yeni Eklenen Kavramlar

    Kitap Öner